Hình: Triệu chứng liệt VII ngoại biên
– Thăm khám khác+ Khám tai: tìm các nốt phỏng vùng cửa tai, chảy tai và tình trạng màng nhĩ.+ Khám họng và cổ: sờ cổ mặt và khám họng để loại trừ khối u tuyến mang tai.+ Khám thần kinh: tìm các tổn thương dây thần kinh sọ phối hợp khác.3.2.2. Cận lâm sàng– Công thức máu- Đường máu- Máu lắngTùy theo bệnh cảnh lâm sàng để chỉ định xét nghiệm xác định tình trạng nhiễm khuẩn, điện cơ, phân tích dịch não tuỷ, chụp cắt lớp vi tính sọ não,… 3.3. Chẩn đoán3.3.1. Chẩn đoán xác định– Mất nếp nhăn trán, mất rãnh mũi má, lệch nhân trung, méo miệng, dấu hiệu Souques (+), dấu hiệu Charles Bell (+).- Có thể có rối loạn thần kinh thực vật kèm theo như: chảy nước mắt, khô mắt, giảm vị giác, giảm tiết nước bọt, nghe vang đau, cảm giác đau sau tai .3.3.2. Chẩn đoán nguyên nhânDựa vào khai thác tiền sử, thăm khám lâm sàng, cận lâm sàng đi kèm chia thành các nhóm chính:- Viêm nhiễm- Khối u- Chấn thương- Bệnh hệ thống- Vô cănChẩn đoán liệt dây thần kinh VII ngoại biên vô căn sau khi đã loại trừ các nguyên nhân nêu trên.3.3.3. Chẩn đoán phân biệt– Liệt mặt có nguồn gốc trung ương: liệt ở nửa mặt dưới kèm các tổn thương của hệ tháp (thiếu hụt vận động cùng bên trong trường hợp tổn thương vỏ não và dưới vỏ, thất ngôn, rối loại cảm giác…).- Liệt mặt nguồn gốc tại nhân: liệt mặt kiểu ngoại biên kèm các dấu hiệu khác của tổn thương hành – cầu (liệt dây VI cùng bên tổn thương và liệt nửa người đối bên).- Thiếu hụt vận động thứ phát sau bệnh lý cơ, nghẽn thần kinh – cơ của nhược cơ.- Bệnh collagen như xơ cứng bì, viêm da cơ có thể có vẻ mặt bất động với thay đổi màu sắc da và tổ chức dưới da.- Mất cân xứng mặt bẩm sinh .3.4. Điều trị Hướng xử trí liệt mặt tùy thuộc vào bệnh nguyên .- Nội khoa+ Giảm phù nề chèn ép trong ống xương đối với liệt mặt vô căn (thường dùng corticoid sớm, liều 1mg prednisolon/kg cân nặng)+ Chống virus cho những trường hợp có nhiễm virus hay đau vùng sau tai, rối loạn cảm giác vùng mặt.- Ngoại khoaĐược chỉ định cho các trường hợp liệt mặt xảy ra ngay sau chấn thương xương đá, sau phẫu thuật tai, do cholesteatoma, do lạnh mà đã điều trị nội khoa trên 6 tuần không có hiệu quả, giai đoạn di chứng. Phẫu thuật vi phẫu phục hồi dây thần kinh VII như phẫu thuật giảm áp, khâu và ghép đoạn thần kinh, phẫu thuật tạo hình.- Lý liệu pháp hay châm cứu với các bài tập các cơ của mặt tạo điều kiện giữ trương lực cơ và phân bố mạch để chống teo cơ.- Theo dõi và chăm sóc mắt: đảm bảo cho giác mạc được phủ kín, tránh viêm giác mạc bằng cách nhỏ thường xuyên nước mắt nhân tạo và băng mắt khi ngủ.IV. LIỆT DÂY THẦN KINH VII NGOẠI BIÊN THEO Y HỌC CỔ TRUYỀN4.1. Đại cương– Y học cổ truyền gọi bệnh này là chứng “Khẩu nhãn oa tà”, nghĩa là miệng và mắt méo lệch. Bệnh do phong hàn, phong nhiệt, huyết ứ xâm phạm vào lạc mạch của ba kinh dương ở mặt làm khí huyết kém điều hoà kinh cân thiếu dinh dưỡng không co lại được, biểu hiện mặt mất cân xứng, bên liệt không nhăn trán được, lông mày hơi sệ xuống. Mắt nhắm không kín, không làm được động tác phồng má, mím môi, miệng kéo lệch sang bên lành, ăn uống rơi vãi .4.2. Thể lâm sàngChứng Khẩu nhãn oa tà có 3 thể lâm sàng. Mỗi thể tương ứng với mỗi nhóm nguyên nhân của Y học hiện đại.Bảng 1.2: Thể lâm sàng của liệt dây thần kinh VII ngoại biên theo Y học cổ truyền

Thể lâm sàng	Phong hàn(Liệt mặt ngoại biên vô căn)	Phong nhiệt(Liệt mặt ngoại biên do nhiễm trùng)	Huyết ứ(Liệt mặt ngoại biên do sang chấn)
Triệu chứng	– Thường xuất hiện đột ngột sau khi đi mưa lạnh, trời trở lạnh hoặc thức dậy buổi sáng sớm. Bạn đang xem: Cách chữa liệt dây thần kinh số 7 – Toàn thân sợ lạnh, chân tay lạnh. Mắt không nhắm kín, miệng méo, uống nước bị trào ra một bên, không thổi lửa được-Rêu lưỡi trắng, mạch phù.	– Xuất hiện sau các nguyên nhân viêm nhiễm.- Toàn thân có sốt, sợ gió, sợ nóng, nước tiểu đỏ. Mắt không nhắm kín, miệng méo, uống nước bị trào ra một bên, không thổi lửa được.- Rêu lưỡi vàng, chất lưỡi đỏ, mạch phù xác. Xem thêm: Top 7 Công Ty Chứng Khoán Tại Hà Nội (Hnx) Địa Chỉ, Giờ Mở Cửa	– Xuất hiện sau một sang chấn như ngã, phẫu thuật tai mũi họng, răng hàm mặt.- Mắt không nhắm kín, miệng méo, uống nước bị trào ra một bên, không thổi lửa được.- Rêu lưỡi xanh tím, có điểm ứ huyết, mạch phù xác.
Bát cương	Biểu thực hàn	Biểu thực nhiệt	Thực chứng
Nguyên nhân	Phong hàn	Phong nhiệt	Ứ huyết

4.3. Các phương pháp điều trịĐiều trị liệt dây VII ngoại biên bằng phương pháp Y học cổ truyền gồm hai nhóm:- Phương pháp điều trị dùng thuốc.- Phương pháp điều trị không dùng thuốc: Các hình thức châm (hào châm, mảng châm, ôn châm, điện châm, laser châm, nhĩ châm, thủy châm), cứu, cấy chỉ, xoa bóp bấm huyệt,…Y học cổ truyền từ lâu đã có nhiều kinh nghiệm trong điều trị liệt dây thần kinh VII ngoại biên. Điện châm, một phương pháp kết hợp giữa châm và kích thích dòng điện, kết hợp xoa bóp bấm huyệt đã trở thành lựa chọn của nhiều bác sỹ điều trị và bệnh nhân nhờ nguyên tắc tăng tuần hoàn tại chỗ, tăng tái tạo sợi trục và chống teo cơ, đồng thời khắc phục một số hạn chế của các phương pháp điều trị hiện tại như giai đoạn của bệnh, bệnh lý đi kèm có chống chỉ định điều trị, chức năng vận động chưa hồi phục hoàn toàn sau phẫu thuật.V. HƯỚNG DẪN CHĂM SÓC NGƯỜI BỆNH LIỆT MẶT NGOẠI BIÊNSau khi được bác sỹ thăm khám, chẩn đoán bênh, nguyên nhân gây bệnh, điều trị bệnh. Bệnh nhân có thể chăm sóc bản thân để hỗ trợ quá trình điều trị như :Giữ ấm vùng mặt khi đi ra ngoàiGiữ vệ sinh mắt: dùng chất làm trơn, nước mắt nhân tạo, nước muối sinh lý…để tránh khô mắt và hạn chế bội nhiễm mắt do mi mắt không nhắm kín, mang kính khi đi ra ngoài, có thể dùng khăm mềm kéo mi mắt bên liệt đóng kín khi ngủ.Vệ sinh răng miệng: đặc biệt người cao tuổi và trẻ em, do liệt các cơ vùng mặt gây ứ đọng thức ăn khi ăn nhai, thao tác súc miệng bị chảy ra ngoài…nên dễ viêm nhiễm răng miệng, Bài tập xoa bóp vùng mặt + Dùng đầu ngón tay cái miết dọc hai bên sống mũi, từ khóe trong mắt lên đầu lông mày, miết cả 2 bên. Mỗi bên miết khoảng 10 lần.+ Miết từ dọc theocung mày ra vùng thái dương khoảng 10 lần.+ Day quanh mắt khoảng 5-10 lần.+ Day quanh môi khoảng 5-10 lần.+ Xoa xát cả 2 bên má, mỗi bên 10 lần.Mỗi ngày thực hiện 20- 30 phút.Bài tập vận động cơ mặt (bạn đọc kích vào link để đọc hướng dẫn cụ thể) https://www.healthinfotranslations.org/pdfDocs/FacialStrengthening_VN.pdfTÀI KIỆU THAM KHẢOF.Biglioli (2015), Facial reanimations: part I—recent paralyses, British Journal of Oral and Maxillofacial Surgery, 53 (10), pp 901-906. Peitersen E. (2002),“Bell’s palsy: the spontaneous course of 2,500 peripheral facial nerve palsies of different etiologies”,Acta Otolaryngol Suppl, (549): 4-30.

Xem thêm: L-Lysine Là Gì ? 8 Lợi Ích Và Cách Bổ Sung Lysine Hằng Ngày Lysine Là Gì

Bell’s palsy, Harrison’s Principles and Practice of Internal MedicineTrịnh Văn Minh (2010), Giải phẫu người, Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam, tập 3, tr. 377-385.Hoàng Khánh (2012), Giáo trình Nội thần kinh, Nhà xuất bản Đại học Huế, tr. 24-26.Bộ Y tế (2016), Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh về tai mũi họng, Nhà xuất bản y học, Hà Nội, tr. 13-15.Khoa Y học cổ truyền, trường Đại học Y Hà Nội (2003), Nội khoa Y học cổ truyền, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội, tr. 243-246.Khoa Y học cổ truyền, trường Đại học Y Hà Nội (2005), Châm cứu, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội, tr 264-266.

Chuyên mục: Hỏi Đáp